Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp Ngân sách nhà nước

Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách nhà nước là việc xác định mỗi cấp ngân sách được tập trung nhưng nguồn thu nào, mức độ tập trung đến đâu đồng thời đề ra nhiệm vụ chi cụ thể cho từng cấp ngân sách.

Theo pháp luật hiện hành, việc phân cấp thuộc thẩm quyền của Quốc hội và Hội đồng nhân dân tỉnh. Cụ thể, Quốc hội quyết định cho Ngân sách trung ương và Ngân sách địa phương; Hội đồng nhân dân tỉnh quyết định cho các địa phương thuộc địa bàn tỉnh.

Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi là một nội dung quan trọng trong cơ chế phân cấp quản lý ngân sách nhà nước, nhằm quản lý thống nhất hệ thống ngân sách nhà nước bằng việc phân công trách nhiệm gắn với quyền hạn, phân cấp quản lý giữa các ngành, các cấp trong việc thực hiện thu, chi ngân sách nhà nước phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Thứ nhất, phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi là yêu cầu khách quan. Bởi:

Mỗi quốc gia có vùng lãnh thổ khác nhau, mỗi địa phương có vùng miền khác nhau. Việc phân chia dân cư theo đơn vị hành chính, lãnh thổ, vùng miền, hình thành các cấp hành chính là đặc trưng của nhà nước. Do đó, để góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương phát triển, cần phải phân cấp quản lý ngân sách nhà nước.

Phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách ở địa phương là giải pháp quan trọng nhằm động viên được các nguồn thu tiềm tàng; tạo cơ chế để các nguồn tài chính được sử dụng tiết kiệm, hiệu quả, đáp ứng yêu cầu thực hiện chức năng nhiệm vụ của nhà nước đồng thời tạo quyền tự chủ cho các cấp chính quyền địa phương.

Nguồn thu ngân sách là có hạn, nhu cầu chi lớn nên phân cấp quản lý ngân sách đòi hỏi phải thực hiện đúng theo các quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.

Thứ hai, việc phân giao cụ thể cho phép định hướng được khoản thu để có được dự toán về khả năng tự đáp ứng nhu cầu chi tiêu của cấp ngân sách cũng như phần còn thiếu mà ngân sách cấp trên phải điều tiết, bổ sung nhằm đảm bảo khả năng thanh toán, chi trả của từng cấp ngân sách cũng như toàn bộ hệ thống ngân sách.

Thứ ba, việc đề ra nhiệm vụ cụ thể cho các cấp ngân sách cũng là tiền đề giúp cho việc định hướng nhu cầu chi tiêu của các cấp để có thể chủ động bố trí kế hoạch thu, đáp ứng kịp thời nhu cầu chi tiêu đó.