Đặc trưng của thuế tiêu thụ đặc biệt

Thuế tiêu thụ đặc biệt là loại thuế đánh vào 1 số loại hàng hóa dịch vụ đặc biệt, cần điều tiết mạnh nhằm hướng dẫn sản xuất và tiêu dùng, đồng thời tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Đặc trưng của thuế tiêu thụ đặc biệt thể hiện ở các điểm sau:

Thứ nhất, thuế tiêu thụ đặc biệt có diện đánh thuế hẹp.

Khác với các loại thuế khác như thuế giá trị gia tăng, thuế bán hàng… có diện đánh thuế rộng, bao quát hầu hết các mặt hàng và dịch vụ được tiêu thụ trong nền kinh tế thì thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ tập trung điều tiết một số mặt hàng và dịch vụ nhất định, không được nhà nước khuyến khích tiêu dùng.

Vì vậy, tại Điều 2 Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt đã quy định đối tượng chịu thuế gồm thuốc lá, rượu, bia, xăng các loại, hay các dịch vụ kinh doanh vũ trường, massage…. Có thể thấy, đây đều là những mặt hàng được coi là cao cấp, không thiết yếu và nhà nước không khuyến khích tiêu dùng. Điều này phù hợp với chủ trương, chính sách của nhà nước trong việc hướng dẫn, sản xuất tiêu dùng ở giai đoạn hiện nay.

Thứ hai, thuế suất Thuế tiêu thụ đặc biệt có thể là thuế suất cố định hoặc thuế suất tỉ lệ và thường cao hơn so với thuế suất của các loại thuế gián thu khác.

Đối với thuế gián thu khác như thuế giá trị gia tăng, doanh thu thuế và thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, luật pháp các nước thường quy định hệ thống thuế suất tỉ lệ làm căn cứ tính thuế. Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt có thể là thuế suất cố định hoặc thuế suất tỉ lệ, tùy theo quan điểm của các nhà làm luật ở mỗi nước.

Tại Việt Nam áp dụng biểu thuế suất tỉ lệ, theo đó mức thu quy định bằng một tỉ lệ phần trăm tính trên giá tính thuế hàng hóa, dịch vụ. Ví dụ: Thuế suất áp dụng đối với rượu dao động từ 30-65%, xăng các loại từ 7-10%…

Việc áp dụng thuế suất tỉ lệ giúp nhà nước dễ dàng điều chỉnh mức thu khi có sự thay đổi chính sách hướng dẫn phát triển sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng xã hội hoặc khi cần thay đổi tỉ lệ động viên vào ngân sách nhà nước.

Thứ ba, thuế tiêu thụ đặc biệt thường chỉ được thu 1 lần ở khâu sản xuất hoặc nhập khẩu.

Ví dụ: Bia là đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, khi luân chuyển qua khâu lưu thông sẽ không bị đánh thuế tiêu thụ đặc biệt nữa. Điều này cho thấy, Thuế tiêu thụ đặc biệt khác với thuế giá trị gia tăng hay thuế doanh thu ở chỗ các loại thuế này đánh trên toàn bộ doanh thu bán hàng hoặc trên giá trị tăng thêm của hàng hóa ở mỗi khâu lưu thông.