Những hoạt động của Viện kiểm sát khi thực hành quyền công tố trong giai đoạn truy tố

Giai đoạn truy tố là một trong các hoạt động kết thúc công tố trong cả giai đoạn điều tra. Trong trường hợp truy tố bị can, hoạt động công tố trong giai đoạn điều tra kết thúc, đồng thời mở ra hoạt động truy tố trong giai đoạn xét xử.

Quyền công tố do Viện kiểm sát thực hiện gồm tổng hợp nhiều quyền năng tố tụng, trong đó có quyền truy cứu trách nhiệm hình sự bị can trước Tòa án là quyền đặc trưng của Viện kiểm sát. Sau khi việc điều tra kết thúc, Cơ quan điều tra ra bản kết luận điều tra đề nghị truy tố hoặc quyết định đình chỉ điều tra và nhiệm vụ, quyền hạn quan trọng của Viện kiểm sát trong giai đoạn này mà không cơ quan nào khác có thể thay thế được là quyết định việc có truy tố bị can ra trước Tòa án để xét xử hay không. Qua nghiên cứu hồ sơ vụ án, nếu xét thấy có đủ căn cứ để truy tố bị can thì Viện kiểm sát thực hiện việc truy tố bị can ra trước Tòa án bằng bản cáo trạng theo đúng nội dung quy định tại Điều 167 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Nội dung của bản cáo trạng phải ghi rõ ngày, tháng, năm, địa điểm xảy ra tội phạm; thủ đoạn, mục đích, động cơ phạm tội, hậu quả của tội phạm và những tình tiết quan trọng khác; những chứng cứ xác định tội trạng của bị can, những tình tiết tăng nặng và tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; nhân thân của bị can và mọi tình tiết khác có ý nghĩa đối với vụ án. Phần kết luận của bản cáo trạng ghi rõ tội danh và điều khoản của Bộ luật hình sự được áp dụng. Riêng đối với những vụ án được tiến hành theo thủ tục rút gọn thì việc truy tố bị can không phải làm bản cáo trạng. Trong trường hợp này, Viện kiểm sát sẽ truy tố bị can ra trước Tòa án bằng quyết định truy tố theo Điều 323 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Tòa án chỉ thực hiện chức năng xét xử khi có quyết định truy tố của Viện kiểm sát. Nếu Viện kiểm sát không truy tố thì Tòa án không có cơ sở pháp lý để quyết định mở phiên tòa. Quyết định truy tố của Viện kiểm sát xác định giới hạn xét xử của Tòa án. Việc truy tố của Viện kiểm sát kịp thời, chính xác sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật và nâng cao hiệu quả đấu tranh chống và phòng ngừa tội phạm. Trong trường hợp vụ án không thuộc thẩm quyền truy tố của mình, Viện kiểm sát ra ngay quyết định chuyển vụ án cho Viện kiểm sát có thẩm quyền theo khoản 4 Điều 166 Bộ luật Tố tụng hình sự.